สิ่งที่ได้เรียนรู้
การแปลบันเทิงคดี
(The
translation of Literary Work)
บันเทิงคดี หมายถึง งานเขียนทุกประเภทที่ไม่อยู่ในประเภทของงานวิชาการและสารคดี
ทั้งนี้หมายรวมถึงงานร้อยแก้วและร้อยกรอง บันเทิงคดีมีหลายรูปแบบ ได้แก่ นิทาน นวนิยาย
เรื่องสั้น บทเพลง บทกวี บันเทิงคดีเป็นงานเขียนที่มีรูปแบบแตกต่างจากสารคดี ทั้งในด้านเนื้อหาและองค์ประกอบทางภาษา
ในด้านเนื้อหานั้นบันเทิงคดีอาจเสนอเนื้อหาสาระที่มีความเป็นจริงบ้าง เช่น การเล่าหรือบรรยายชีวิตความเป็นอยู่ตามธรรมชาติของสิ่งต่าง
ๆ ของโลกหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
อย่างไรก็ตามผู้เขียนจะสอดแทรกทัศนะ ความรู้สึกหรือประสบการณ์ของผู้เขียนในงานเขียนกล่าวคือ
การถ่ายทอดสาระความรู้ในงานบันเทิงคดีมีความแตกต่างจากการเสนอสิ่งเหล่านี้ในสารคดี
ผู้เขียนบันเทิงคดีมีจุดประสงค์หลักคือ ให้ความบันเทิงแก่ผู้อ่าน ดังนั้นบันเทิงคดีอาจเป็นการถ่ายทอดสิ่งที่เป็นจินตนาการของผู้เขียนหรือเป็นการถ่ายทอดจินตนาการของผู้เขียนผสมผสานกับความจริงของปรากฏการณ์ในสิ่งแวดล้อมต่าง
ๆ ของสังคม ภาษาที่ใช้ในบันเทิงคดีและสารคดีจึงมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน ผู้แปลและผู้เรียนแปลจึงต้องศึกษาและฝึกแปลภาษาเฉพาะของบันเทิงคดีอย่างจริงจัง
ในการแปลบันเทิงคดีผู้แปลต้องคำนึงถึงองค์ประกอบสำคัญ
2
ประการคือ องค์ประกอบด้านเนื้อหาและองค์ประกอบที่ไม่ใช่เนื้อหา ซึ่งหมายถึงอารมณ์และท่วงทำนองของงาน
องค์ประกอบด้านอารมณ์และท่วงทำนองจะสะท้อนออกในองค์ประกอบของภาษา ดังนั้นองค์ประกอบด้านภาษาจึงเป็นประเด็นที่ผู้แปลจะต้องให้ความสำคัญเป็นอย่างยิ่งในการแปลงานบันเทิงคดี
เมื่อกล่าวถึงองค์ประกอบด้านภาษาองค์ประกอบด้านภาษาที่เกี่ยวข้องกับการแปลงานบันเทิงคดีสามารถแบ่งออกเป็น
3 กลุ่มได้แก่ การใช้สรรพนามและคำเรียกบุคคล การใช้คำที่มีความหมายแฝง
และภาษาเฉพาะวรรณกรรม
ภาษาที่มีความหมายแฝง คำศัพท์ในภาษาใด
ๆ ประกอบด้วยคำศัพท์ที่มีความหมายตรงตัวหรือความหมายตามตัวอักษร เช่น chicken
หมายถึง ไก่ แต่มีคำศัพท์จำนวนมากซึ่งมีความหมายตรงตัวแล้วยังมีความหมายแฝงอีกด้วย
เช่น ไก่ ความหมายตรงตัวคือ สัตว์ปีกชนิดหนึ่ง แต่ความหมายแฝงคือหญิงสาวที่อ่อนต่อโลก
ในการแปลงงานบันเทิงคดีผู้แปลจะต้องให้ความใส่ใจต่อคำศัพท์ทุกตัว ทั้งนี้จะต้องพิจารณาว่าคำศัพท์นั้นมีความหมายตรงตัวหรือมีสิ่งที่อยู่นอกเหนือจากความหมายตรงตัว
ดังนั้นผู้แปลจะต้องใช้ความสามารถ ปฏิภาณไหวพริบ จินตนาการ รวมทั้งใช้วิจารณญาณเพื่อตัดสินว่าคำศัพท์ที่พบในงานชิ้นหนึ่ง
ๆ มีความหมายแฝงใด ๆ อยู่บ้าง
นิวมาร์คได้ให้คำแนะนำว่านักแปลควรค้นหาความหมายของศัพท์ทุกตัว
โดยเฉพาะคำศัพท์ที่นักแปลรู้จัก ทั้งนี้เพื่อป้องกันความผิดพลาดในการแปล
ในการแปลใด ๆ
หากผู้แปลไม่ได้พิจารณาต้นฉบับอย่างรอบคอบแม้แต่นักแปลอาชีพก็อาจวินิจฉัยความหมายของคำหรือวลีผอดพลาดได้
วิธีหนึ่งที่จะทำให้ไม่เกิดความผิดพลาด คือ
ทุกครั้งที่จะเริ่มปฏิบัติการแปลผู้แปลควรอ่านข้อความในต้นฉบับโดยตลอดจนจบอย่างน้อย
1
ครั้ง เพื่อเป็นการทำความเข้าใจเนื้อหาโดยรวม
ในขั้นการอ่านนี้ผู้แปลไม่ควรหาความหมายของคำศัพท์ใด ๆ
แต่อาจทำเครื่องหมายบางอย่างเช่น ขีดเส้นใต้หรือใส่ดอกจันไว้ที่ข้อความที่ไม่เข้าใจถ่องแท้
นอกจากนี้ ในกระบวนการแปลงานทุกประเภท
ผู้แปลไม่ควรใช้พจนานุกรมสองภาษาเพียงอย่างเดียว ผู้แปลควรใช้พจนานุกรมภาษาเดียว เช่น
ไทย-ไทย, อังกฤษ-อังกฤษ หลาย ๆ เล่ม
อีกทั้งยังต้องค้นคว้าหาความรู้จากหนังสืออ้างอิงอื่นประกอบการแปลด้วย เช่น ปทานุกรมสาขาต่าง
ๆ พจนานุกรมเฉพาะสาขาและสิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งที่นักวิชาการด้านการแปรแนะนำคือ นักแปลไม่ควรใช้คำศัพท์ที่พบเฉพาะในพจนานุกรมสองภาษา
หากคำศัพท์ตัวนั้นไม่ปรากฏในพจนานุกรมภาษาเดียว ทั้งนี้เนื่องจากพจนานุกรม 2 ภาษามักมีคำศัพท์ที่ล้าสมัยอยู่ด้วย
บันเทิงคดีมีรูปแบบภาษาเฉพาะหลายชนิดซึ่งผู้แปลจะต้องรอบรู้และนำมาใช้อย่างเหมาะสมรูปแบบเฉพาะที่ใช้ในบันเทิงคดีซึ่งเรียกว่าโวหารภาพพจน์
เช่น โวหารอุปมาอุปไมย โวหารอุปลักษณ์ โวหารเย้ยหยันเสียดสี โวหารที่ใช้ส่วนหนึ่งแทนทั้งหมด
โวหารที่กล่าวเกินเกินจริง เป็นต้น ภาษากลุ่มนี้มีลักษณะเด่นประการหนึ่งคือ การสะท้อนวัฒนธรรมด้านต่าง
ๆ ลงไปในตัวภาษา ได้แก่ วัฒนธรรมการกินอยู่แต่งกาย การงานอาชีพ รวมทั้งภูมิอากาศ ดินฟ้า
ความเชื่อ ศาสนา เศรษฐกิจ การเมือง ซึ่งกล่าวอีกนัยหนึ่งคือภาษากลุ่มนี้โยงใยทุกแง่มุมของวัฒนธรรมและอารยธรรมของมนุษย์โดยถ่ายทอดผ่านทางภาษา
จากการศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับการแปลบันเทิงคดี
ผู้แปลจะต้องให้ความสำคัญกับคำศัพท์ทุกตัว ผู้แปลจะต้องพิจารณาว่าคำศัพท์นั้นมีความหมายตรงตัวหรือมีสิ่งอื่นที่อยู่นอกเหนือจากความหมายตรงตัวนี้ด้วยหรือไม่
ผู้แปลจะต้องใช้ความสามารถ ไหวพริบ จินตนาการ รวมทั้งใช้วิจารณญาณในการตัดสินว่าคำศัพท์ที่พบในงานแปลชิ้นนั้นมีความหมายแฝงอยู่หรือไม่
รวมไปถึงผู้แปลควรค้นหาความหมายของคำศัพท์ทุกตัวโดยเฉพาะคำศัพท์ที่ผู้แปลรู้จักเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความผิดพลาดในการแปล
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น